Το απόγευμα της Κυριακής 23 Μαρτίου, Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης, τελέστηκε στο Ιερό Προσκύνημα του Αγίου Σπυρίδωνος ο Δ’ Κατανυκτικός Εσπερινός χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, κ. Νεκταρίου.
Μετά το πέρας της ακολουθίας και σε συνέχεια της σειράς ομιλιών του κατά τους κατανυκτικούς εσπερινούς της Αγίας Τεσσαρακοστής, ο Σεβασμιώτατος, εμπνευσμένος από μία ομιλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά όταν ήταν Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, ανέπτυξε το θέμα του μυστηρίου του Σταυρού.
Μετά από την προγονική παράβαση στον παράδεισο και τον θάνατο που επήλθε, προκειμένου να συμφιλιωθεί ο άνθρωπος με τον Θεόν, κατά πνεύμα, έπρεπε να καταργηθεί η αμαρτία. Αυτή ακριβώς η ανανέωση και συμφιλίωση με τον Θεόν επιτυγχάνεται με τη δύναμη του ζωοποιού Σταυρού.
Κατά τον Άγιο Γρηγόριο ο Σταυρός του Χριστού προαναγγελλόταν και προτυπωνόταν από τις παλαιότερες γενεές. Έτσι, στην Παλαιά Διαθήκη η προτύπωση του μυστηρίου του Σταυρού σημειώνεται μέσω διαφόρων προσώπων. Για παράδειγμα, ο Αβραάμ ο οποίος ακολούθησε το λόγο του Θεού που του αποκαλύφθηκε και τον οδήγησε στην Γη Χαρράν και αξιώθηκε τη θαυμαστή θεοπτία, όταν είδε τον ένα Τρισυπόστατο Θεό στη Δρυ της Μαμβρή. Επίσης, ενεργοποιήθηκε το μυστήριο του Σταυρού κατά τη θυσία του Ισάακ, ο οποίος ήταν ο ίδιος ο τύπος του Χριστού στον Σταυρό, αφού έγινε υπήκοος στον πατέρα του μέχρι θανάτου. Επιπλέον, μέσω του Μωϋσέως που οδήγησε τον υποδουλωμένο Ισραήλ στη Γη Χαναάν και ο Θεός τον πρόσταξε να «λύσει το υπόδημά του», να αποθέσει τους δερματίνους χιτώνες μέσα στους οποίους ενεργεί η αμαρτία. Έτσι, επειδή δεν είναι δυνατόν ο άνθρωπος να αποβάλει εντελώς την πονηρία μόνο με την εσωτερική ενέργεια του μυστηρίου της σταυρώσεως των επιθυμιών και των παθών μπορεί ο άνθρωπος να φθάσει και πάλι στη θεωρία του Θεού, όπως ο Μωυσής αξιώθηκε να δει τη καιόμενη βάτο. Επίσης, η σωτηρία του Μωϋσέως ως βρέφος μέσα στο ξύλινο καλάθι στον ποταμό Νείλο, προτυπώνει τη σωτηρία του ανθρώπου δια της τριττής κατάδυσης στο βάπτισμα. Τέλος, ο γιος του Ιακώβ, Ιωσήφ, ήταν τύπος και μυστήριο του Θεανθρώπου Λόγου που αργότερα επρόκειτο να σταυρωθεί.
Στην εποχή της Καινής Διαθήκης, ο ίδιος ο Κύριος έλεγε προ της σταυρώσεώς του ότι «όποιος δεν παίρνει το Σταυρό του για να με ακολουθήσει, δεν είναι άξιός μου» και «όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του». Η εντολή Του επομένως είναι η άρνηση του σώματος, του θελήματος, του εαυτού μας και η άρση του Σταυρού Του, η αποφυγή της προσκόλλησης στα γήινα. Αυτό γεννά δόξα αιώνια, ανέκφραστη ηδονή πνευματική και ανεξάντλητο πλούτο τόσο στα παρόντα όσο και στα μέλλοντα. Ακόμη ο Τύπος και το σημείο του Σταυρού είναι θείος και προσκυνητός, σφραγίδα ιερή και αναιρεί κάθε κατάρα και καταδίκη, καθαιρεί τη φθορά του θανάτου και προσφέρει ζωή αιώνια.
