Στο 1ο Πανελλήνιο Οδοντιατρικό Forum με θέμα «Στοματική Υγεία: Από την Πρόληψη στη Βιώσιμη Φροντίδα» που διοργάνωσε η Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Στοματικής Υγείας, μίλησε ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ Ιωάννης Βαρδακαστάνης, την Πέμπτη 20 Μαρτίου.
Ο κ. Βαρδακαστάνης μίλησε στη διάρκεια της ενότητας «Η οδοντιατρική περίθαλψη σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και ΑμεΑ». Η ομιλία του προέδρου της ΕΣΑμεΑ επισυνάπτεται, ακολουθούν τα κύρια σημεία:
«Το ατομικό και κοινωνικό δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία στην πρόληψη και την υγειονομική περίθαλψη κατοχυρώνεται και προστατεύεται από τα άρθρα 5 (παρ. 5) και 21 (παρ. 3) του Συντάγματος της χώρας, από το άρθρο 35 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και από το άρθρο 25 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, την οποία η χώρα μας κύρωσε με τον ν.4074/2012, και ως εκ τούτου, υποχρεούται να εφαρμόζει σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Παρά τις προαναφερθείσες θεσμικές προβλέψεις, η κατάσταση που επικρατεί είναι απογοητευτική.
Στην Πανελλαδική Έρευνα που διεξήγαγε το Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ. σχετικά με την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες ή σπάνιες παθήσεις στις υπηρεσίες υγείας, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 3ης Δεκέμβρη 2024-Εθνικής Ημέρας Ατόμων με Αναπηρία, βρέθηκε ότι το 43% στερείται αναγκαίας οδοντιατρικής φροντίδας, μεταξύ πολλών άλλων απογοητευτικών συμπερασμάτων. Ο περιορισμένος αριθμός δημόσιων οδοντιατρικών μονάδων, σε συνδυασμό με τις αυξημένες ανάγκες των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες οδηγεί στη δημιουργία πολύμηνων λιστών αναμονής, ιδιαίτερα όταν απαιτείται χορήγηση γενικής ή περιοχικής αναισθησίας ή μέθης. Αυτό προκαλεί σοβαρή ταλαιπωρία στα άτομα με τις προαναφερθείσες αναπηρίες και τις οικογένειές τους, που αναγκάζονται να μεταβούν σε οδοντιατρικές μονάδες μακριά από τον τόπο διαμονής τους, προκειμένου να λάβουν την εξειδικευμένη οδοντιατρική φροντίδα που ενδείκνυται στην περίπτωσή τους. Οι εν λόγω μονάδες καταβάλλουν τιτάνιες προσπάθειες για να ανταποκριθούν στον μεγάλο αριθμό αιτημάτων, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Αποτέλεσμα αυτού είναι ο μέσος χρόνος αναμονής να αυξάνεται συνεχώς και οι καθυστερήσεις στην εξέταση και ικανοποίηση των αιτημάτων να εντείνονται.
Η κατάσταση αυτή εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία και την ίδια τη ζωή των παιδιών, εφήβων και ενηλίκων με αυτισμό, νοητική αναπηρία, σύνδρομο Down, εγκεφαλική παράλυση και άλλες βαριές και πολλαπλές αναπηρίες εξαιτίας των σοβαρών δυσκολίων που συχνά αντιμετωπίζουν στην κίνηση, τη μάσηση και την κατάποση.
Λόγω της ζωτικής σημασίας και του επείγοντος χαρακτήρα της οδοντιατρικής περίθαλψης, πολλά άτομα με αναπηρία, καθώς και οι γονείς ή κηδεμόνες τους, αναγκάζονται να καταφεύγουν στις -διόλου ευκαταφρόνητου κόστους- υπηρεσίες του ιδιωτικού τομέα, διαθέτοντας σημαντικό μέρος του, συχνά περιορισμένου, εισοδήματός τους για οδοντιατρικές πράξεις, οι οποίες θα έπρεπε να παρέχονται απρόσκοπτα και δωρεάν από τον δημόσιο τομέα. Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται διαρκώς, μεταξύ άλλων, λόγω της αποχώρησης εξειδικευμένου προσωπικού από τις υπάρχουσες οδοντιατρικές μονάδες.
Η Ε.Σ.Α.μεΑ. και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία, που αποτελεί δευτεροβάθμια οργάνωση-μέλος της, έχουν πολλές φορές καταθέσει στην Πολιτεία τα αιτήματά τους:
Δημιουργία προσβάσιμων οδοντιατρικών μονάδων σε όλα τα δημόσια γενικά νοσοκομεία της χώρας για την οδοντιατρική περίθαλψη των ατόμων με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες, προκειμένου να διασφαλίζεται, η παροχή εξειδικευμένης φροντίδας κοντά στον τόπο διαμονής τους. Τόσο οι υφιστάμενες όσο και νέες μονάδες πρέπει να διαθέτουν εξειδικευμένο και επαρκές ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, καταρτισμένο στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, καθώς και προσβάσιμο τεχνολογικό εξοπλισμό.
Καθιέρωση δικλίδων ασφαλείας για τη διασφάλιση της επαρκούς στελέχωσης και της ανανέωσης του εξειδικευμένου προσωπικού στις οδοντιατρικές μονάδες, με στόχο την εξάλειψη των καθυστερήσεων στην εξέταση και ικανοποίηση των αιτημάτων.
Περαιτέρω βελτίωση του Ε.Κ.Π.Υ. με την εισαγωγή διατάξεων που να διασφαλίζουν την κάλυψη όλων των οδοντιατρικών πράξεων που σχετίζονται με την πρόληψη, τη θεραπεία και την ορθοδοντική αποκατάσταση των ατόμων με βαριές αναπηρίες. Στις περιπτώσεις που η παροχή των υπηρεσιών δεν είναι εφικτή μέσω εξειδικευμένης μονάδας δημόσιου νοσοκομείου, πρέπει να προβλέπεται η αποζημίωση των ασφαλισμένων για τις σχετικές δαπάνες».
