Ο Ι. Βαρδακαστάνης στη Βουλή για την προσβασιμότητα της εκλογικής διαδικασίας

Στην ακρόαση των φορέων στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής των Ελλήνων, που εξέτασε το νομοσχέδιο του υπ. Εσωτερικών «Ρυθμίσεις σχετικά με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού – Διατάξεις για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα – Λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών και άλλες επείγουσες διατάξεις», μίλησε ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ Ιωάννης Βαρδακαστάνης, την Παρασκευή 7 Απριλίου.
Ο κ. Βαρδακαστάνης κατέθεσε τις προτάσεις της ΕΣΑμεΑ και επί της νομοθετικής ρύθμισης σχετικά με τον «ειδικό εκλογικό χώρο Α.μεΑ. κατά τις βουλευτικές εκλογές», η οποία θα εισαχθεί ως διάταξη στην τροπολογία του υπουργείου Εσωτερικών στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Όπως τόνισε ο κ. Βαρδακαστάνης, η διάταξη αυτή ήρθε αφού αποσύρθηκε συγκεκριμένο άρθρο του νομοσχεδίου για το ζήτημα, καθώς υπήρξε επικοινωνία της ΕΣΑμεΑ με τον υπουργό, όπου του έγινε σαφές ότι το συγκεκριμένο άρθρο ήταν μη αποδεκτό.
Μεταξύ άλλων ο κ. Βαρδακαστάνης τόνισε: «Τα ζητήματα της συμμετοχής των εκλογέων με αναπηρία στις εκλογικές διαδικασίες είναι πολλά και πολλαπλάσια, καθώς σχετίζονται τόσο με την προσβασιμότητα και τη διευκόλυνση όσο και με την πραγματικότητα ότι υφίστανται άτομα με αναπηρία που δια νόμου αποκλείονται από τη συμμετοχή τους στην εκλογική διαδικασία. Υπάρχουν επίσης ζητήματα με την προσβάσιμη ενημέρωση γύρω από τις εκλογές, για παράδειγμα για τους κωφούς συναδέλφους μας και άλλα αλλά. Η ΕΣΑμεΑ από τον Οκτώβριο του 20219 είχε απευθυνθεί στον υπουργό καθώς γνωρίζουμε πόσο μεγάλες δυσκολίες θα αντιμετωπίζαμε ώστε να μπορέσουν επιτέλους τα άτομα με αναπηρία να ασκούν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθε σε ισότιμη βάση με όλο τον πληθυσμό. Γνωρίζουμε ότι αντιμετωπίζουμε στερεοτυπίες, μη καλή γνώση των δεσμεύσεων που έχει πάρει η χώρα προς την ΕΕ αλλά και τον ΟΗΕ, επιχειρούμε όμως κάθε φορά έστω και αν πετύχουμε μισό βήμα μπροστά.
Αρχικά θα σας επιστήσω την προσοχή στο ζήτημα της ορολογίας. Η Βουλή πρέπει να νομοθετεί και να παράγει σωστή, ελληνική γλώσσα. Το Σύνταγμα της χώρας δεν χρησιμοποιεί το ακρωνύμιο ΑμεΑ αλλά τη φράση άτομα με αναπηρίες. Πρέπει να αλλάξει και στην τροπολογία, ειδικά αυτό το “άτομα ΑμεΑ”.
Θεωρούμε ότι η χρήση του όρου «Ειδικός εκλογικός χώρος Α.μεΑ.» αναπαράγει τη λογική του διαχωρισμού και της περιθωριοποίησης των ατόμων με αναπηρία από την υπόλοιπη κοινωνία και ως εκ τούτου έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας (στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται η έννοια της κοινωνικής ένταξης και συμπερίληψης), η οποία καθιερώθηκε με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. Για τον λόγο αυτό προτείνουμε τη μετονομασία του “Ειδικού εκλογικού χώρου Α.μεΑ.” σε “Χώρο υποδοχής και εξυπηρέτησης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα” – Να τονίσω εδώ ότι πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι ο πληθυσμός της χώρας μας γερνάει – ο οποίος Χώρος σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υποκαθιστά/αντικαθιστά τα εκλογικά τμήματα στα οποία ανήκει ο εκλογέας με αναπηρία. Αυτό σημαίνει ότι η ρύθμιση πρέπει να δίνει το δικαίωμα στον εκλογέα με αναπηρία να επιλέξει εάν επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τον χώρο υποδοχής και εξυπηρέτησης ή όχι.
Στην πραγματικότητα βέβαια σήμερα θα έπρεπε να συζητάμε ότι δεν θα υπάρχει εκλογικός χώρος χωρίς προσβασιμότητα, δια ροπάλου. Γνωρίζουμε όμως ότι δεν υπάρχει, ακόμη, η βούληση του πολιτικού συστήματος για κάτι τέτοιο.
Ο “Χώρος υποδοχής και εξυπηρέτησης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα” θα λειτουργήσει έστω ως ευπρεπισμός, από το προηγούμενο μοντέλο, όπου η ψήφος λαμβανόταν στο πεζοδρόμιο ή σε διάδρομο, λόγω έλλειψης προσβασιμότητας.
Ένα ακόμη σοβαρό ζήτημα στο θέμα της εκλογικής διαδικασίας σχετικά με τα άτομα με αναπηρία αφορά σε αυτό του συνοδού. Με την εμπειρία μου ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία θα σας πω ότι στην Ισπανία οι τυφλοί πολίτες έχουν την ευχέρεια να ζητήσουν τα ψηφοδέλτια σε μπρέηλ. Εμείς αναγνωρίζουμε την ανικανότητα του κράτους και δεν ζητάμε κάτι τέτοιο. Αυτό που διεκδικούμε είναι να ψηφίζουμε μαζί με το πρόσωπο της δικής μας επιλογής.
Αυτό που ζητάμε σήμερα είναι η δέσμευση όλων των κομμάτων ότι μετά τις εκλογές θα συζητήσουμε για μια συνολική ρύθμιση και λύση των προβλημάτων της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στην εκλογική διαδικασία, με τη συνεργασία των υπουργείων Εσωτερικών και Δικαιοσύνης.
Τέλος, καταθέτουμε μία πρόταση για συμπερίληψη στο σχέδιο νόμου ρύθμισης που να αφορά στην κατάργηση ή τροποποίηση για τη μη αναδρομική ισχύ, του Άρθρου 71 του ν. 5003/2022 – Αιτήματα μετακίνησης υπαλλήλων και επίκληση λόγων υγείας.
Πιο συγκεκριμένα, στο άρθρο 71 του ν. 5003 του 2022, σχετικά με τη διαδικασία μετακίνησης υπαλλήλων και επίκληση λόγων υγείας, έχει συμπεριληφθεί διάταξη, η οποία στερεί το δικαίωμα της αξιολόγησης των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, για μετάθεση από την Κεντρική Επιτροπή Κινητικότητας, για λόγους υγείας. Κατά την εξέταση του αιτήματος δόκιμου υπαλλήλου λαμβάνεται υποχρεωτικά υπόψη από την Κεντρική Επιτροπή Κινητικότητας εάν οι λόγοι υγείας, των οποίων γίνεται επίκληση, είναι επιγενόμενοι του διορισμού ή προϋπήρχαν. Αν οι επικαλούμενοι λόγοι υγείας προϋπήρχαν του διορισμού του υπαλλήλου ή έχουν ληφθεί υπόψη για τον διορισμό του, η αίτηση απορρίπτεται ως ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ.
Η προαναφερόμενη ρύθμιση έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στους υπαλλήλους με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, διότι δεν εξασφαλίζει, πως θα προσφέρει τις υπηρεσίες του άτομο με αναπηρία ή χρόνια πάθηση μακριά από την εξιδεικευμένη μονάδα υγείας που τον παρακολουθεί, την ιατροφαρμακευτική του περίθαλψη και από το οικείο περιβάλλον του που τον στηρίζει.
Ως εκ τούτου ζητούμε αν όχι την κατάργηση, τη διόρθωση – τροποποίηση για τη μη αναδρομική ισχύ του Άρθρου 71 του ν. 5003/2022 – Αιτήματα μετακίνησης υπαλλήλων και επίκληση λόγων υγείας, καθώς και κατάργηση των μετακινήσεων εργαζομένων μέσω ιατρικών γνωματεύσεων, παρά μόνο με πιστοποίηση αναπηρίας από ΚΕΠΑ, ΑΣΥΕ, ΑΝΥΕ κ.λπ».
Απαντώντας ουσιαστικά στον κ. Βαρδακαστάνη, ο υπουργός κ. Βορίδης συμφώνησε ότι η διάταξη με την οποία δημιουργείται ένας χώρος υποδοχής στο εκλογικό κέντρο είναι μια πιο «πολιτισμένη» όπως τη χαρακτήρισε, διαδικασία, από το να κατεβαίνει ο δικαστικός αντιπρόσωπος στο πεζοδρόμιο και ότι και για τον ίδιο το σωστό θα ήταν να είναι όλα τα εκλογικά κέντρα πλήρως προσβάσιμα. Αναφορικά με τους συνοδούς διευκρίνισε ότι θα δεχθεί να έχει ο κάθε πολίτης με αναπηρία τον δικό του συνοδό και στο παραβάν να είναι και ο δικαστικός αντιπρόσωπος, καθώς αυτό δέχεται σήμερα το Συμβούλιο της Επικρατείας για λόγους μυστικότητας της ψήφου. Διαπίστωσε βέβαια ότι πρέπει στο μέλλον να λυθεί και να είναι μόνο ο συνοδός που επιλέγει ο πολίτης με αναπηρία, καθώς «τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία εξελίσσονται και αυτό είναι που ζητούν και τα άτομα με αναπηρία».
Τέλος ο κ. Βορίδης ανέφερε ότι θα δει και τα θέματα διατυπώσεων και ορολογίας που ζήτησε ο κ. Βαρδακαστάνης στην παρέμβασή του.