Με αφορμή τους ισχυρούς σεισμούς 7,8 και 7,7 Ρίχτερ στην Τουρκία, ο διευθυντής της ΕΜΥ Θοδωρής Κολυδάς εξηγεί το εντυπωσιακό φαινόμενο με τις παράξενες λάμψεις στον ουρανό.
Πολλά βίντεο αναρτήθηκαν στα κοινωνικά δίκτυα και στη συνέχεια κοινοποιήθηκαν από εκατοντάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, που δείχνουν τις λάμψεις στον ουρανό ακριβώς κατά τη διάρκεια του σεισμού που έπληξε την κεντρική Τουρκία. Πολλοί έκαναν αναφορές για το φαινόμενο όπου στο επίκεντρο της προσοχής, σε αυτή την περίπτωση, βρίσκονται τα λεγόμενα «telluric lights» (τα οποία στα αγγλικά έχουν το ακρωνύμιο «Eql», δηλαδή φώτα σεισμού).
Σύμφωνα με διάφορους εμπειρογνώμονες μέχρι σήμερα δεν υπάρχει βέβαιη απόδειξη που να συνδέει αυτά τα φώτα με σεισμούς, επίσης επειδή δεν κατέστη ποτέ δυνατό να αποκλειστεί η δυσλειτουργία των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που καταστράφηκαν από τους σεισμούς
Βέβαια προτού εξεταστεί αν πράγματι αυτά αποτελούν “φώτα σεισμού” πρέπει να διερευνηθεί αν αυτά τα φώτα οφείλονται στις κακές καιρικές συνθήκες καθώς στην περιοχή – όπως δείχνουν οι χάρτες καιρού – την ώρα του σεισμού υπήρχε μεγάλο μέτωπο κακοκαιρίας με βροχές, χιόνια και κεραυνούς. Με λίγα λόγια, οι αστραπές είχαν ήδη ξεκινήσει πολύ πριν τον σεισμό. Όπως υπενθυμίζεται από το Εθνικό Ινστιτούτο Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας (Ingv), οι κεραυνοί έχουν διάρκεια 10-50 μικροδευτερόλεπτα, ενώ τα «σεισμικά φώτα» θα διαρκούν περίπου 0,5 δευτερόλεπτα.
Πολλοί αποδίδουν τα “παράξενα φώτα ” στα βραχυκυκλώματα από τα συστήματα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Στην περιοχή, σύμφωνα με τοπικά ΜΜΕ, υπήρξαν αρκετά βραχυκυκλώματα από τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Ανάλογη περίπτωση πάντως είχε εμφανιστεί πέρσι στην Ιαπωνία.
Ωστόσο, αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι το “παράξενο” γεγονός που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια του σεισμού, καθώς δημιουργήθηκαν έντονες λάμψεις στον ουρανό του Τόκιο.
Να θυμίσουμε επίσης ότι ανάλογη περίπτωση είχαμε το 2017 όταν ένας σεισμός μεγέθους 8,1 βαθμών έπληξε το Μεξικό και δημιουργήθηκαν απόκοσμες εικόνες με πράσινα και μπλε φώτα στον ουρανό. Οι λάμψεις κατά την διάρκεια του σεισμού του Μεξικού ήταν και τότε ένα ακόμη “μυστηριώδες” παράδειγμα ενός φαινομένου που απασχολεί τους ειδικούς εδώ και πολλά χρόνια . Όπως οι σφαιρικοί κεραυνοί (lihgtning balls), έτσι και οι λάμψεις κατά τη διάρκεια του σεισμού είναι σχετικά σπάνιες – μαγευτικές αλλά δύσκολο να κατανοηθούν.
Οι επιστήμονες είναι καθησυχαστικοί, καθώς οι μπλε ή πράσινες λάμψεις μετά από σεισμό είναι μια φυσιολογική δραστηριότητα και έχει παρατηρηθεί πολλές φορές στο παρελθόν. Ο σεισμός προκαλεί τριβή μεταξύ διαφορετικών πετρωμάτων και ορυκτών στον φλοιό της Γης και η ενέργεια που απελευθερώνεται έχει αυτή τη μορφή εκτυφλωτικής λάμψης. Οι λάμψεις μπορούν να λάβουν “πολλά διαφορετικά σχήματα, μορφές και χρώματα”, όπως είχε πεί ο Friedemann Freund, επίκουρος καθηγητής Φυσικής στο κρατικό Πανεπιστήμιο του Σαν Χοσέ και ανώτερος ερευνητής στο Ερευνητικό Κέντρο Ames της NASA, σε μια συνέντευξη του National Geographic το 2014.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΛΑΜΨΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ
Ο Freund και οι συνεργάτες του μελέτησαν 65 αναφορές τέτοιων ΛΆΜΨΕΩΝ που έφτασαν μέχρι το 1600 , δημοσιεύοντας τα ευρήματά τους στο Seismological Research Letters το 2014. Στις 12 Νοεμβρίου 1988, για παράδειγμα, οι άνθρωποι ανέφεραν μια φωτεινή μωβ – ροζ σφαίρα φωτός κατά μήκος του ποταμού St. Lawrence στο Κεμπέκ, 11 ημέρες πριν από έναν ισχυρό σεισμό. Στο Πίσκο του Περού, τα φώτα αποτελούντο από λάμψεις που φώτιζαν τον ουρανό, που καταγράφηκαν σε βίντεο κάμερας ασφαλείας πριν από έναν σεισμό 8,0 Ρίχτερ το 2007.Και πριν από έναν σεισμό το 2009 στη Λ’ Άκουιλα της Ιταλίας, φλόγες φωτός φάνηκαν να τρεμοπαίζουν πάνω από έναν πέτρινο δρόμο.
ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕΙ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΛΑΜΨΕΙΣ
Αναλύοντας 65 περιστατικά λάμψεων κατα τη διάρκεια σεισμού στη μελέτη του 2014, ο Freund και οι συνεργάτες του θεώρησαν ότι οι λάμψεις προκαλούνται από ηλεκτρικά φορτία που ενεργοποιούνται σε ορισμένους τύπους πετρωμάτων κατά τη διάρκεια της σεισμικής δραστηριότητας, “σαν να ενεργοποιούμε μια μπαταρία στον φλοιό της Γης”. Τα πετρώματα βασάλτη για παράδειγμα, έχουν αυτή την ιδιότητα λόγω των κρυστάλλων τους που θα μπορούσαν να απελευθερώσουν ηλεκτρικά φορτία στον αέρα. Οι συνθήκες που προσφέρονται για λάμψεις υπάρχουν σε λιγότερο από το 0,5 τοις εκατό των σεισμών παγκοσμίως, υπολόγισαν οι επιστήμονες, κάτι που θα εξηγούσε γιατί ήταν σχετικά σπάνιοι. Σημείωσαν επίσης ότι οι λάμψεις κατά τη διάρκεια του σεισμού εμφανίζονται πιο συχνά πριν ή κατά τη διάρκεια των σεισμών, όχι τόσο πολύ μετά.
Σημείωσαν επίσης ότι τα φώτα σεισμού εμφανίζονται πιο συχνά πριν ή κατά τη διάρκεια των σεισμών, όχι τόσο πολύ μετά. Μια προηγούμενη μελέτη πρότεινε ότι το τεκτονικό στρες δημιούργησε ένα λεγόμενο πιεζοηλεκτρικό φαινόμενο, στο οποίο τα πετρώματα που φέρουν χαλαζία παράγουν ισχυρά ηλεκτρικά πεδία όταν συμπιέζονται με συγκεκριμένο τρόπο. Ουσιαστικά είναι απότομη εκροη ποσότητας ηλεκτρονίων στην ιονόσφαιρα.Τετοιες ιονοσφαιρικες διαταραχες παρατηρούνται πριν την εκδήλωση ισχυρών επιφανειακών σεισμών και αποτελούν αντικείμενο έρευνας παγκοσμίως για την ανίχνευση πρόδρομων φαινομενων. Μεγαλη επιστημονική έρευνα γίνεται στην Τουρκία αναφορικά με την πυκνότητα ηλεκτρονίων TEC στο στρώμα F2 (total electron content) και το πώς αυτή διαταράσσεται μέρες πριν εκδηλωθεί ένας σεισμός.
Μέσα στις συνολικές 38 περιπτώσεις που αναφέρονται για όλη την Ευρώπη, υπάρχουν 3 χαρακτηριστικές περιπτώσεις λάμψεων κατά την περίοδο σεισμού και στο Ελληνικό χώρο, στο Αίγιο στις 15 Ιουνίου 1995 , στις 26 Σεπτεμβρίου 1932 στην Ιερισσό της Χαλκιδικής και στις 20 Φεβρουαρίου 1968 στο Άη Στράτη .
