Το 2008 το κτίριο μαζί με τον εξοπλισμό του χαρακτηρίστηκαν ως διατηρητέο μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς από το Υπουργείο Πολιτισμού. Με Υπουργική Απόφαση την 21η Ιουλίου 2017 η Σαπωνοποιία Πατούνη εντάχθηκε στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Σεβόμενη την παράδοση, η Σαπωνοποιία Πατούνη σήμερα εξακολουθεί να παράγει τα ίδια προϊόντα με την ίδια μέθοδο, συνεχίζοντας την τέχνη της παραδοσιακής σαπωνοποιίας, η οποία μεταφέρεται από γενιά σε γενιά συνδυάζοντας επιστημονική γνώση και εμπειρική δεξιότητα.
Αποτελεί το τελευταίο ζωντανό δείγμα μιας παραγωγικής δραστηριότητας που άνθησε στον τόπο από τα μέσα του 19ου έως τα μέσα του 20ού αιώνα. Για τον λόγο αυτό σήμερα αποτελεί αντικείμενο ακαδημαϊκής μελέτης, στοιχείο βιωματικής εκπαίδευσης των νέων και ιδιαίτερα των μαθητών και φυσικά πόλο έλξης όσων επισκέπτονται την πόλη της Κέρκυρας.
Από το 1850
Η Σαπωνοποιία Πατούνη, είναι μια οικογενειακή επιχείρηση που για πέντε συνεχείς γενιές, από το 1850, παράγει σαπούνι από προϊόντα ελιάς τοπικής παραγωγής εφαρμόζοντας παραδοσιακές συνταγές και τεχνικές, που βασίζονται στην επεξεργασία-ψήσιμο του σαπουνιού στο καζάνι.
Είναι δε, η μοναδική σήμερα σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια που παράγει το αυθεντικό πράσινο σαπούνι με τις αναγνωρισμένες ευεργετικές ιδιότητές του. Το αυθεντικό πράσινο σαπούνι είναι ένα παραδοσιακό αγνό χειροποίητο σαπούνι από ακατέργαστο πυρηνέλαιο με σημαντικές αντισηπτικές, απολυμαντικές και επουλωτικές ιδιότητες που το καθιστούν ένα πολύτιμο και φιλικό προς το δέρμα προϊόν καθαρισμού.
Τρεις γενιές σαπωνοποιών απόφοιτων του ΕΜΠ
Ο μαθητευόμενος διδάσκεται από τον σαπουνά την τέχνη του σαπωνοποιού από το πρώτο στάδιο της παραγωγής, που είναι και το σημαντικότερο. Η διάρκεια εκμάθησης είναι μεγάλη και απαιτεί πολλές και επαναλαμβανόμενες σαπωνοποιήσεις. Για παράδειγμα, η μαθητεία του μηχανολόγου μηχανικού Απόστολου Πατούνη κοντά στον πατέρα του Σπύρο Πατούνη, χημικό μηχανικό, πραγματοποιήθηκε σε διάστημα εννέα ετών συνεχούς παρακολούθησης. Χαρακτηριστικό είναι ότι ακόμη και σήμερα, δώδεκα χρόνια μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο Απόστολος ομολογεί ότι είναι στιγμές που θα ήθελε να μπορούσε να τον συμβουλευτεί και να ανταλλάξει απόψεις επί συγκεκριμένων σταδίων της παραγωγικής διαδικασίας. Πρόκειται δηλαδή για μια διαδικασία που συνδυάζει την τυπική εκπαίδευση μέσω της απόκτησης επιστημονικής γνώσης ανωτάτου επιπέδου (οι τελευταίες τρεις γενιές σαπωνοποιών αποφοίτησαν από το ΕΜΠ) με το υπόδειγμα της μη τυπικής, εμπειρικής εκπαίδευσης στην τέχνη, καθώς η κάθε σαπωνοποίηση γίνεται σε μη βιομηχανικό περιβάλλον, δηλ. με τρόπο που δεν είναι απολύτως τυποποιημένο
Ο παραδοσιακός εξοπλισμός
Ο εξοπλισμός της παραδοσιακής Σαπωνοποιίας Πατούνη είναι ο εξής: καζάνι, κουτάλες (παλιές και νέα), καλούπια, κόφτρα, πατητήρι, πλύστρα, καρφιά, σφραγίδες, μαχαίρια, ξηραντήρια, κουρνούτα (σκεύος για τη μεταφορά επικίνδυνων ζεστών και καυστικών υγρών), πίντα (δοχείο συλλογής υγρού δείγματος για έλεγχο από το κατώτερο μέρος του καζανιού).
Στον εξοπλισμό της Σαπωνοποιίας Πατούνη εντάσσεται ακόμη η μηχανική πλάστιγγα που χρησιμοποιείται για το ζύγισμα μεγάλων φορτίων, όπως βαρέλια με λάδι, κιβώτια με σαπούνι. Επίσης διαθέτει παλιό εξοπλισμό, ο οποίος όμως δεν είναι σε χρήση σήμερα: Καζάνια, ξέστα πήλινη και μεταλλική (δοχείο για μέτρηση υγρών), αλφαδιά (μαρμάρινη πλάκα για την τοποθέτηση της ξέστας).
Τα προϊόντα της Σαπωνοποιίας Πατούνη πωλούνται σε όλο τον κόσμο.
Από το περιοδικό Corfu Magazine (Αύγουστος 2017)
