Συνέντευξη με… πολλαπλούς αποδέκτες παραχώρησε στην ΕΡΤ Κέρκυρας ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Θεόδωρος Γαλιατσάτος, με αφορμή την προγραμματική μεταξύ ΠΙΝ και Υπουργείου Πολιτισμού για τον καθαρισμό του Νέου Φρουρίου Κέρκυρας.
Τόνισε ότι η προγραμματική δεν θέτει κανένα ζήτημα ιδιοκτησιακού καθεστώτος αλλά αντιμετωπίζει το καυτό πρόβλημα της ανάγκης άμεσου καθαρισμού του μνημείου, ενώ επιτίθεται σε όλους όσοι επιχειρούν να δημιουργήσουν θέμα σχέσεων μεταξύ Δήμου και Περιφέρειας.
Επεσήμανε επίσης ότι η συζήτηση για το ιδιοκτησιακό καθεστώς του μνημείου είναι ατέρμονη και η ΠΙΝ επέλεξε σ’ αυτή τη φάση να μην μπει σε τέτοιες ατραπούς αλλά να δράσει πρακτικά και να βρει τον φορέα που θα δώσει εξουσιοδότηση για τον καθαρισμό του μνημείου άμεσα.
Παρέμβαση των τοπικών κοινωνιών σε μνημεία
Από την συνέντευξη (στο Λυκούργο Σκιαδόπουλο στην ΕΡΑ), βγήκε και άλλη μία σημαντική είδηση, αφού ο κ. Γαλιατσάτος άφησε αιχμές για τη στάση υπηρεσιακών παραγόντων υπουργείων (Πολιτισμού, Παιδείας) και κεντρικής διοίκησης όσον αφορά τη συντήρηση μνημειακών και άλλων χώρων, τονίζοντας ότι οι τοπικές κοινωνίες θα πρέπει να αποκτήσουν μία δυνατότητα πιο διαχρονικής παρέμβασης και να ζωντανέψουν τους χώρους αυτούς: «Να ξεπεράσουμε τις αντιλήψεις που έχουν για αυτά τα ζητήματα οι υπηρεσιακοί παράγοντες και θα τους πούμε δημοσίως, απευθυνόμενοι στους πολίτες, ότι πρέπει να διαλέξουν: ή θα έχουμε μνημεία σε αυτή την κατάσταση που είναι σήμερα, ή θα έχουμε ζωντανά μνημεία, θα μας θυμίζουν την ιστορία και ταυτόχρονα θα υμνούν τον τόπο, την παράδοση, την αισθητική και τη δυνατότητα να αποτελούν αντικείμενο επωφελούς αξιοποίησης για την τοπική κοινωνία», τόνισε ο κ. Γαλιατσάτος.
Ολόκληρη η συνέντευξη
Θ. Γαλιατσάτος: Η προσπάθεια ξεκίνησε μετά την πρώτη φωτιά, όταν διαπιστώσαμε ότι δεν φαίνεται στον ορίζοντα κάποια διαδικασία αντιμετώπισης του προβλήματος. Επικοινωνήσαμε με το Υπουργείο αφού ρωτήσαμε την εδώ υπηρεσία αν έχει κατάλληλο οικονομικό υπόβαθρο κατάλληλο για να αντιμετωπίσει τον καθαρισμό του Νέου Φρουρίου. Στη συνέχεια βρεθήκαμε στο Υπουργείο όπου ζητήσαμε να μας ενημερώσουν για τις προθέσεις τους, αν έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν τον καθαρισμό, υπογραμμίζοντας ότι σε διαφορετική περίπτωση προτιθέμεθα να στηρίξουμε την προσπάθεια και σε τεχνικό και σε οικονομικό επίπεδο, παρά το γεγονός ότι και εμείς αντιμετωπίζουμε δυσκολίες.
Η κατ΄ αρχήν απάντηση του Υπουργείου ήταν θετική αλλά στη συνέχεια, υπήρξε μία συζήτηση που απαραδέκτως κράτησε αρκετό διάστημα για τον τρόπο που θα διεξαχθεί η διαδικασία υλοποίησης του έργου.
Εκεί εισχώρησαν τα γνωστά των διαδικασιών του κάθε Υπουργείου όπου μας εστάλη ένα προσχέδιο προγραμματικής σύμβασης που απλά προέβλεπε τη χρηματοδότηση από την Περιφέρεια προς το Υπουργείο, κάτι που δεν μπορούσε να γίνει διότι το απαγορεύει η νομοθεσία ως υποκρυπτόμενη έμμεση χρηματοδότηση.
Φτάσαμε τελικά μέχρι προχθές όπου υπήρξε η πλήρης συνεννόηση για τις διατάξεις της προγραμματικής σύμβασης με συμβολή και των δύο τεχνικών υπηρεσιών. Το Υπουργείο θα κάνει αυτά που περιγράφονται όσον αφορά τον προμαχώνα και τις εσωτερικές επιφάνειες του Φρουρίου και η Περιφέρεια θα αναλάβει τα ικριώματα, την απομάκρυνση των μπαζών, ό,τι άλλο σχετικό χρειάζεται και, φυσικά, θα δώσει τη χρηματοδότηση. Θα μπορούσε η διαδικασία να γίνει πιο νωρίς αλλά, έστω, είναι μία θετική εξέλιξη αφού δημιουργεί προϋποθέσεις για μία πιο προσεγμένη και ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος και για το μέλλον.
Αντιλαμβάνεστε ότι από τη στιγμή που εμείς ως Περιφέρεια εμπλεκόμαστε σε αυτή τη διαδικασία, από εδώ και πέρα είμαστε υποχρεωμένοι να αναζητούμε τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις του ενός εκάστου προκειμένου να μην φτάσουμε σε αυτό το σημείο πάλι.
Δημοσιογράφος: Ποιος έχει τη διαχείριση του Φρουρίου;
Θ. Γαλιατσάτος: Επειδή ακούστηκαν πολλά, είχαμε μέχρι και καταγγελίες από διάφορους διαπρυσίους κήρυκες της κερκυραϊκής ηθικής περί των μνημείων και της ιδιοκτησίας του από τους τοπικούς φορείς, που είναι κατά τη γνώμη μου απαράδεκτες –έχουν χάσει τον έλεγχο της λογικής και του νου ορισμένοι-: εμείς δεν ασχοληθήκαμε με το ιδιοκτησιακό σκέλος του ζητήματος, γιατί είχαμε δει ότι γίνεται μία συζήτηση που είναι ατέρμονη. Παρουσιάζεται ως ιδιοκτήτης το Υπουργείο Οικονομικών, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ως διαχειριστής επί πολλά χρόνια ο Δήμος Κέρκυρας και παρακολουθήσαμε και δηλώσεις υπευθύνων, δημόσιες ανταλλαγές εγγράφων και υποτιθέμενων εγγραφων που δεν υπήρχαν πουθενά. Εμείς δεν μπορούσαμε να μπούμε σε τέτοια συζήτηση. Για μας, το μείζον θέμα αυτή τη στιγμή ήταν να βρούμε ένα φορέα που θα μας έδινε την εξουσιοδότηση να επέμβουμε στο μνημείο για να το καθαρίσουμε και να το προστατέψουμε.
Δημοσιογράφος: Από τη γραφειοκρατική διαδικασία που κάνατε για την προγραμματική, προέκυψε ότι το Υπουργείο Πολιτισμού είναι αυτό που έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για το Νέο Φρούριο;
Θ. Γαλιατσάτος: Εμείς δεν μπορούμε να το ξέρουμε αυτό. Αυτό που βλέπουμε καθαρά είναι ότι το Υπουργείο έχει τη δυνατότητα να εκχωρεί στην Περιφέρεια μέσω προγραμματικής σύμβασης την ευθύνη της ανάληψης υποχρέωσης για τον καθαρισμό του Νέου Φρουρίου. Θα συμμετέχει βέβαια και το ίδιο, διότι υπό τη δική του επίβλεψη θα γίνουν αυτές οι εργασίες. Θέλω να ξεκαθαρίσουμε από την αρχή ότι αυτό δεν σημαίνει οποιαδήποτε αμφισβήτηση δικαιωμάτων είτε ιδιοκτησιακών, είτε διαχείρισης του Νέου Φρουρίου. Και να γίνω ακόμα πιο συγκεκριμένος: δεν συζητήσαμε τέτοια ζητήματα με το Υπουργείο, δεν θέλαμε να μπούμε σε αυτή τη συζήτηση, όχι ότι δεν μας ενδιαφέρει αλλά αυτή τη στιγμή δεν ήταν το πρώτο ζήτημα που θέλαμε να συζητήσουμε. Και το δεύτερο: εμείς δεν έχουμε καμία διαφορά με το Δήμο Κέρκυρας, γιατί ορισμένοι προσπαθούν να μας βάλουν σε αντιπαράθεση με το Δήμο. Κάθε άλλο: στηρίζουμε κάθε πρωτοβουλία του Δήμου Κέρκυρας στην κατεύθυνση της ανάληψης της ευθύνης της διαχείρισης όπως υπήρχε κάποια προηγούμενα χρόνια και, γενικά των ιστορικών μνημείων της πόλης. Εκείνων ιδιαίτερα που βρίσκονται σε ένα λήθαργο και για τα οποία φαίνεται ότι υπάρχει μία ιδιαίτερη ανάγκη να αναβαθμιστούν και να δοθούν στους κατοίκους και τους επισκέπτες όπως πρέπει να αποδοθούν. Άρα, δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν και σε καμία να θέσει ζητήματα μεταξύ της Περιφέρειας και του Δήμου.
Όπως κάναμε και σε άλλα ζητήματα που ζητήσαμε να αποδοθούν οι αρμοδιότητες στους Δήμους, για παράδειγμα στο θέμα των ανοικτών λεωφορείων, του παραλιακού μετώπου, την περίπτωση του ΝΑΟΚ, το ίδιο κάνουμε και εδώ. Στηρίζουμε τις πρωτοβουλίες της δημοτικής αρχής και τις όποιες προσπάθειες γιατί αυτό είναι και δική μας θέση αρχών.
Σε τελευταία ανάλυση, επειδή κάποιοι προσπαθούν να πουν ότι η Περιφέρεια είναι κάτι άλλο: τι είναι η Περιφέρεια; Δεν είναι Κέρκυρα; Δεν είναι τμήμα της περιφέρειας η Κέρκυρα;
Δημοσιογράφος: Το ποσό των 70.000€ θα καλύψει μία εφ΄ άπαξ παρέμβαση στο Φρούριο. Άρα η κοινή λογική λέει πως το Υπουργείο Πολιτισμού θα έπρεπε να είχε τουλάχιστον 70.000€ το χρόνο δεσμευμένα για να καθαρίσει το Νέο Φρούριο.
Θ. Γαλιατσάτος: Σας είπα ακριβώς αυτό: δεν πρόκειται να αφήσουμε τη συνέχεια της υπόθεσης να εξελιχθεί με τον ίδιο τρόπο. Όταν ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, θα απαιτήσουμε από τους αρμόδιους φορείς να εξασφαλίζουν ετησίως τη δυνατότητα του ελέγχου και του ευπρεπισμού του Νέου Φρουρίου. Μπορεί να μην χρειάζονται τόσα χρήματα κάθε σαιζόν, μπορεί να χρειάζονται λιγότερα. Αλλά να εξασφαλίζονται.
Σε όλη την έκταση της Περιφέρειας έχουμε μνημεία αυτού του είδους. Πολλά από αυτά είναι κάστρα, που έχουν διαχρονικά αφεθεί στην τύχη τους. Η αρμόδια υπηρεσία φαίνεται ότι δεν μπορεί να τα συντηρήσει και να τα κρατά σε ένα επίπεδο που να είναι ανεκτό και παραδεκτό και που να μπορούν να αποδοθούν σε επισκέπτες και ντόπιους. Σκεφτόμαστε ότι θα πρέπει να υπάρχει μία γενικότερη παρέμβαση προς τα Υπουργεία Πολιτισμού και Παιδείας που να θέσει τα ζητήματα ένα προς ένα και, ταυτόχρονα, να δούμε πως εμείς μπορούμε με ένα γενικότερο σχέδιο να στηρίξουμε αυτές τις δομές. Και με έναν άλλο τρόπο, όχι απλώς να στηρίξουμε οικονομικά και τεχνικά για να βρεθεί μια λύση αλλά με ένα τρόπο που θα επιτρέπει στις τοπικές κοινωνίες να έχουν μία παρέμβαση πιο διαχρονική και με τη δική τους παρουσία να ζωντανέψουν τους χώρους αυτούς. Για παράδειγμα, στην Κεφαλονιά έχουμε δύο κάστρα, του Αγίου Γεωργίου και της Άσσου, τα οποία θα μπορούσαν εάν είχαμε δημιουργήσει προϋποθέσεις επισκεψιμότητας, να είχαμε εξαιρετικά έσοδα. Άρα, θα μπορούσαμε και τα έσοδα που είναι απαραίτητα για τη συντήρησή τους να τα έχουμε διαθέσιμα αλλά και να έχουμε και άλλες δυνατότητες ανάπτυξής τους μέσα από ένα κατάλληλο σχέδιο διαχείρισης, Αυτό θέλει επεξεργασία, αλλά με αφορμή αυτά τα περιστατικά έχουμε μπει σε αυτή τη διαδικασία και θα συζητήσουμε ελπίζω γόνιμα με το Υπουργείο, παρά τη δυσκολία να ξεπεράσουμε τις αντιλήψεις που έχουν για αυτά τα ζητήματα οι υπηρεσιακοί παράγοντες. Και θα τους πούμε δημοσίως, απευθυνόμενοι στους πολίτες, ότι πρέπει να διαλέξουν: ή θα έχουμε μνημεία σε αυτή την κατάσταση που είναι σήμερα, ή θα έχουμε ζωντανά μνημεία, θα μας θυμίζουν την ιστορία και ταυτόχρονα θα υμνούν τον τόπο, την παράδοση, την αισθητική και τη δυνατότητα να αποτελούν αντικείμενο επωφελούς αξιοποίησης για την τοπική κοινωνία.
