Η τοποθέτηση της Βάκη
Τοποθέτηση της Βουλευτή Κέρκυρας Φωτεινής Βάκη στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων (8-12-2015), με θέμα ημερήσιας διάταξης την επεξεργασία και εξέταση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2014/60/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 15ης Μαΐου 2014 σχετικά με την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών, που έχουν απομακρυνθεί παράνομα από το έδαφος κράτους – μέλους».
«Το παρόν νομοσχέδιο εμπίπτει στο πολύ σημαντικό και μεγάλο θέμα της προστασίας των πολιτιστικών αγαθών και της επιστροφής, όσων είχαν απομακρυνθεί παρανόμως. Η Ελλάδα, προφανώς και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς έχει υποστεί υφαρπαγή αμέτρητών πολιτιστικών θησαυρών. Δεν χρειάζεται να αναφερθούμε στα Μάρμαρα του Παρθενώνα, δεν είναι καινούργιο, από τον 19ο αιώνα, από τον Ραγκαβί έχει τεθεί, υπάρχουν βεβαίως και οι κλοπές, που έγιναν κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, όμως το νομοσχέδιο είναι και τραγικά επίκαιρο, γιατί πρόσφατα γίναμε μάρτυρες της ολικής σχεδόν καταστροφής της Αρχαίας Παλμύρας, μιας καταστροφής, η οποία ισοδυναμεί με έγκλημα πολέμου.
Δεν θέλω να υπεισέλθω σε διάφορες διαμάχες, που απασχολούσαν και απασχολούν, κατά καιρούς, τους ειδικούς, όπως π.χ. για χρήση όρων, εάν πρόκειται περί πολιτιστικής ιδιοκτησίας ή πολιτιστικής κληρονομιάς ή δίπολα που αναπαράγονταν με υπερβολές, ένθεν κακείθεν, τοπικό, διεθνές, εθνικό περιβάλλον κ.λπ..
Σε αυτό το πλαίσιο, το οποίο θέτει η παρούσα Οδηγία, το παρόν νομοσχέδιο, νομίζω ότι επιστροφή σημαίνει επανόρθωση, αποκατάσταση μιας αδικίας, αποκατάσταση της αξιοπρέπειας.
Φυσικά, το διεθνές δίκαιο έχει ασχοληθεί με το θέμα αυτό, προμετωπίδα του οποίου αποτελούν και οι δύο διεθνείς συμβάσεις, η πρώτη εκ των οποίων αφορά την προστασία πολιτιστικών αγαθών σε περιπτώσεις ένοπλων συρράξεων και η δεύτερη, η οποία σχετίζεται με την προστασία σε περιόδους ειρήνης. Υπάρχει η Σύμβαση της Χάγης για την προστασία πολιτιστικών αγαθών, σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης, του 1954, υπάρχει η Διεθνής Σύμβαση του 1970, για την απαγόρευση και παρεμπόδιση παράνομης εισαγωγής, εξαγωγής και μεταβίβασης κυριότητας πολιτιστικών αγαθών και υπάρχει και η Σύμβαση του 1995 για τα κλαπέντα ή παρανόμως εξαχθέντα πολιτιστικά αγαθά.
Συμπερασματικά, η Οδηγία, που ενσωματώνεται από το σχέδιο νόμου, βελτιώνει σε τέσσερα βασικά σημεία. Το πρώτο και σημαντικό είναι, ότι με βάση την προηγούμενη Οδηγία υπήρχε η κατηγορία επιλέξιμων πολιτιστικών αγαθών προς επιστροφή. Πλέον, όλα τα πολιτιστικά αντικείμενα, που κάποιο κράτος – μέλος θεωρεί τμήμα των εθνικών θησαυρών του, μπορούν να επιστραφούν.
Επίσης, υπάρχουν μια σειρά από προθεσμίες, με τις οποίες διευκολύνεται το έργο των εθνικών αρχών. Εισάγεται η χρήση πληροφοριακού συστήματος, το οποίο βελτιώνει την ανταλλαγή πληροφοριών. Τελευταίο και σημαντικότερο, υπάρχει το στοιχείο, σύμφωνα με το οποίο το τεκμήριο απόδειξης βαραίνει τον κάτοχο. Δηλαδή, ο κάτοχος του πολιτιστικού αγαθού θα πρέπει να αποδείξει, ότι δεν το κατέχει παράνομα. Αυτό, είναι, λοιπόν, ένα πολύ σημαντικό βήμα στο θέμα της προστασίας και της επιστροφής πολιτιστικών αγαθών και υπ” αυτή την έννοια φυσικά και το υποστηρίζουμε».
